سوالات متداول

ظروف پلاستیکی غیر استاندارد، هنگام تماس با مواد داغ، پلیمرهای شیمیایی منتشر می کنند که برای بدن انسان ایجاد مسمومیت کرده و مصرف غذاهای گرم شده در این ظروف را خطرناک می سازد. به همین دلیل توصیه نمی شود غذا یا نوشیدنی های داغ را در ظروف پلاستیکی نگهداری و یا سرو نمایند.

بحث ضررهای ناشی از استفاده از این دستگاه در طبخ و گرم کردن غذا، از مدت ها پیش مطرح بوده است. طبق نظر مخالفان با استفاده از این دستگاه، امواج این دستگاه علاوه بر ضایعات مواد غذایی، ممکن است به افراد نیز برخورد کرده و موجب ضایعاتی در بدن آن

– این دستگاه غذا را در مدت کوتاهی گرم می کند و یا می پزد. ولی غذای طبخ شده در آن چندان خوشمزه نیست. در ضمن در مورد استفاده از آن، چند نکته ی اساسی نیز وجود دارد. منبع ارتعاش در دستگاه میکروویو ثابت است و اگر غذایی در مجاورت آن باشد تنها بخشی که نزدیک منبع ارتعاش قرار دارد گرم می شود. میزان نفوذ امواج در ماده ی غذایی حدود 3- 5/2 سانتی متر می باشد. در داخل دستگاه های قدیمی، چرخاننده ای وجود داشت که با حرکت دادن غذا در جلوی دستگاه های لرزاننده به تمام غذا، اجازه ی دریافت انرژی کافی برای گرم شدن را می داد. اغلب دستگاه های میکروویو علاوه بر سیستم چرخاننده، دارای پروانه ی (عموما فلزی) جداگانه ای نیز هستند که با جابه جا کردن هوا، به همه ی مواد غذایی گرما می رساند.

2- براساس برخی مطالعات، ارتعاشات شدید میکروویو موجب پاره شدن دیواره ی سلول های غذاها و به هم ریختن ساختمان ظریف برخی مواد غذایی از جمله ویتامین ها شده و آن ها را به سرعت از بین می برد.

در ضمن در اثر به جا ماندن رادیکال های آزاد باقیمانده ی حاصل از ضایعات ویتامین ها و دیگر ملکول های تخریب شده، ممکن است درون غذا ترکیبات جدید خطرناکی ایجاد شود. برخی مطالعات، تغییراتی را در خون افراد استفاده کننده از غذاهای میکروویو شده گزارش نموده اند و همچنین احتمال سرطان  زا بودن این دستگاه را مطرح کرده اند.

3- نمی توان از هر نوع ظرفی در اجاق های میکروویو استفاده کرد. زیرا برخورد امواج با سطح فلزات، ممکن است موجب ایجاد شعله و آتش سوزی و حتی انفجار دستگاه شود. اکنون ظروف فلزی مخصوصی جهت استفاده در میکروویوها ساخته شده است. امروزه ظروف فراوانی با برچسب “قابل استفاده در میکروویو” در معرض فروش هستند، ولی اینکه برای کنترل کیفیت و سلامت آن ها از کدام استاندارد استفاده شده و یا باید استفاده شود به طور دقیق مشخص نیست. برخی ظروف پلاستیکی غیر استاندارد، هنگام تماس با مواد داغ، پلیمرهای شیمیایی منتشر می کنند که برای بدن انسان ایجاد مسمومیت کرده و مصرف غذاهای گرم شده در این ظروف را خطرناک می سازد. به همین دلیل توصیه نمی شود غذا یا نوشیدنی های داغ را در ظروف پلاستیکی نگهداری و یا سرو نمایند.

بحث ضررهای ناشی از استفاده از این دستگاه در طبخ و گرم کردن غذا، از مدت ها پیش مطرح بوده است. طبق نظر مخالفان با استفاده از این دستگاه، امواج این دستگاه علاوه بر ضایعات مواد غذایی، ممکن است به افراد نیز برخورد کرده و موجب ضایعاتی در بدن آن
– این دستگاه غذا را در مدت کوتاهی گرم می کند و یا می پزد. ولی غذای طبخ شده در آن چندان خوشمزه نیست. در ضمن در مورد استفاده از آن، چند نکته ی اساسی نیز وجود دارد. منبع ارتعاش در دستگاه میکروویو ثابت است و اگر غذایی در مجاورت آن باشد تنها بخشی که نزدیک منبع ارتعاش قرار دارد گرم می شود. میزان نفوذ امواج در ماده ی غذایی حدود 3- 5/2 سانتی متر می باشد. در داخل دستگاه های قدیمی، چرخاننده ای وجود داشت که با حرکت دادن غذا در جلوی دستگاه های لرزاننده به تمام غذا، اجازه ی دریافت انرژی کافی برای گرم شدن را می داد. اغلب دستگاه های میکروویو علاوه بر سیستم چرخاننده، دارای پروانه ی (عموما فلزی) جداگانه ای نیز هستند که با جابه جا کردن هوا، به همه ی مواد غذایی گرما می رساند.

2- براساس برخی مطالعات، ارتعاشات شدید میکروویو موجب پاره شدن دیواره ی سلول های غذاها و به هم ریختن ساختمان ظریف برخی مواد غذایی از جمله ویتامین ها شده و آن ها را به سرعت از بین می برد.

در ضمن در اثر به جا ماندن رادیکال های آزاد باقیمانده ی حاصل از ضایعات ویتامین ها و دیگر ملکول های تخریب شده، ممکن است درون غذا ترکیبات جدید خطرناکی ایجاد شود. برخی مطالعات، تغییراتی را در خون افراد استفاده کننده از غذاهای میکروویو شده گزارش نموده اند و همچنین احتمال سرطان  زا بودن این دستگاه را مطرح کرده اند.

3- نمی توان از هر نوع ظرفی در اجاق های میکروویو استفاده کرد. زیرا برخورد امواج با سطح فلزات، ممکن است موجب ایجاد شعله و آتش سوزی و حتی انفجار دستگاه شود. اکنون ظروف فلزی مخصوصی جهت استفاده در میکروویوها ساخته شده است. امروزه ظروف فراوانی با برچسب “قابل استفاده در میکروویو” در معرض فروش هستند، ولی اینکه برای کنترل کیفیت و سلامت آن ها از کدام استاندارد استفاده شده و یا باید استفاده شود به طور دقیق مشخص نیست.

شایعه‌ای رواج دارد که پختن غذا با مایکروویو باعث از بین رفتن مواد مغذی اساسی آن می‌شود، اما کارشناسان می‌گویند اگر از مایکروویو درست استفاده کنید، پختن غذا با این وسیله یکی از بهترین راه‌ها برای حفظ ویتامین‌ها و مواد معدنی غذای‌تان است.

اگر به دست آوردن حداکثر مواد مغذی از چیزهایی که می‌خورید مورد توجه‌تان است، استفاده از مایکروویو شیوه‌ ایمنی است و در فهرست شیوه‌های آماده‌سازی غذا که مواد مغذی را حفظ می‌کنند، نزدیک به راس فهرست قرار می‌گیرد.

اگر غذا را با مقدار اندکی آب با مایکروویو بپزید تا اساسا غذا از درون بخارپز شود، ویتامین‌ها و مواد معدنی غذا تقریبا بیش از هر روش دیگر پخت و پزی حفظ خواهد شد.

هنگامی که غذا را می‌پزید، مقداری از مواد مغذی خواه ناخواه از بین می‌روند. بهترین شیوه پختن برای حفظ مواد مغذی شیوه‌ای است که به سرعت باعث پخت غذا شود، غذا برای کمترین میزان زمان ممکن در معرض حرارت قرار دهد و از حداقل مقدار مایع برای پخت غذا استفاده کند. و پخت غذا با مایکروویو همه این خصوصیات را دارد.

مثلا اسفناج را در نظر بگیرید. اگر اسفناج را با آب روی اجاق بجوشانید ۷۰ درصد اسید فولیک موجود در آن از بین می‌رود. سرخ کردن گوشت در تابه باعث ایجاد نیتروزامین‌ها- مواد شیمیایی سرطان‌زا- در آن می‌شود، اما پختن گوشت با مایکروویو کمترین مقدار نیتروزامین را تولید می‌کند

البته باید مراقب باشید که پخت و پز با مایکروویو را به درستی انجام دهید. قرار دادن سبزیجات با مقدار زیادی آب و پختن آن بیش از حد آن مواد مغذی آن را از بین می‌برد.

هنگامی که با مایکرویو غذا می‌پزید، آن را به طور فشرده‌ای بپوشانید تا محیط موثری برای پختن آن با بخار ایجاد شود.

البته بخارپز کردن روی اجاق هم شیوه خوبی است و در مواردی ممکن است حتی بهتر باشد. یک بررسی کوچک نشان داد که در کلم بروکلی‌های بخارپزشده روی اجاق مقدار بیشتری از ماده ضدسرطان سولفورافان نسبت به بروکلی‌های مایکروویوشده حفظ می‌شود.

اما در اغلب موارد استفاده مایکروویو برای پختن غذا در صورتی که به طور فشرده با مقدار اندکی مایع در یک ظرف مخصوص مایکروویو قرار داشته باشد، از لحاظ حفظ مواد غذایی مزیتی شمرده می‌شود.

البته پختن ممکن است باعث افزایش ارزش تغذیه‌ای در برخی از غذاها شود. برای مثال پختن گوجه فرنگی و هویج باعث می‌شود میزان بیشتری از کاروتنوئیدهای موجود در آنها در دسترس بدن قرار گیرد. یا پختن تخم مرغ باعث می‌شود بیوتین موجود در آن قابل‌هضم شود.

بالاخره اینکه گرما باعث می‌شود باکتری‌های موجود در مواد غذایی کشته شوند.

ماکروویو اختراع بزرگ قرن بیستم است و میلیون ها فر در سراسر دنیا هر روز از آن استفاده می ‌كنند. در سال ‌های اخیر با توجه به آلودگی محیط زیست ناشی از فرآیند های آلاینده صنعتی، استفاده از منابع جدید انرژی كه حداقل آلودگی را به همراه داشته باشند، مورد توجه قرار گرفته است. در این راستا طی 2 دهه اخیر استفاده از انرژی مایكروویو به عنوان منبع گرمایش به طور وسیعی گسترش یافته است. تحقیقات انجام شده در این زمینه نشانگر آن است كه استفاده از این نوع انرژی، ضمن آن كه آلودگی محیط زیست را به صورت چشمگیری كاهش می ‌دهد، فرآیندها را تسریع كرده و در كاهش هزینه‌ های انرژی نیز موثر است. اجاق‌ مایكروویو نسبت به اجاق الكتریكی معمولی، تا دو سوم برق كمتری مصرف می ‌كند و به طور فوق‌ العاده‌ای برای گرم كردن مجدد غذا مفید است. مایكروویو، غذا را به صورت مستقیم با تحریك مولكول‌های آب و چربی موجود در آن، گرم می كند كه به معنای هدر نرفتن انرژی برای گرم كردن هوا یا فلز است و در نتیجه، كار اضافی به دستگاه تهویه مطبوع تحمیل نمی ‌كند. علاوه بر آن، مدل‌ های جدید مایكروویو دارای كنترل هستند تا هنگامی‌ كه غذا پخت، برای جلوگیری از پختن بیش از حد، اجاق را خاموش كنند. البته مایكروویوها برای پختن بعضی از غذاها از قبیل شیرینی ‌ها مناسب نیستند، اگرچه مدل‌ های گران ‌تر، توانایی ‌های یك مایكروویو را با یك اجاق معمولی تركیب کرده است كه این امر با به‌ كارگیری المنت‌های الكتریكی برای برشته كردن و استفاده از فن برای ایجاد همرفت، ممکن شده است. چند روش ساده برای افزایش كارآیی ماكروویوها همواره سطوح داخلی مایكروویو را تمیز نگه دارید تا تابش مایكروویو بتواند به طور موثر به غذا برسد. برای این امر از قبل برنامه‌ ریزی كنید. آب كردن غذای یخ زده در مایكروویو ممكن است راحت باشد، اما آب كردن آن در دمای بیرون، آزادانه و بدون صرف انرژی انجام می‌ گیرد. همچنین دقت كنید غذاهای له شده و بسته ‌بندی شده كه قابلیت پختن در مایكروویو را دارند، اغلب باعث می ‌شوند تا انرژی بیشتری نسبت به “پختن از ابتدا” مصرف شود. از این رو بهتر است برای محاسبه انرژی صرف شده برای آن، فرآیندهای پیش پخت، بسته ‌بندی و انتقال را نیز اضافه كرد.

استفاده هاي جديد از مايکروويو -ضدعفوني کردن و دفع بوي بد اسکاچ ظرفشويي اگربعد ازشستن ظرف ماهي، اسکاچ و اسفنج ظرفشويي تان بوي بد ماهي را گرفت.

برای جلوگیری از پاشیدن محتویات غذا روی ظروف را با درهای مناسب بپوشانید اما هرگز درها را محکم نکنید. این کار خطر انفجار و ترکیدگی را متحمل می‌کند.

با خیال راحت غذایتان را میل کنید. حجم، شکل ظاهری و مقدار رطوبت موجود در ماده غذایی بر زمان و کیفیت پخت اثرگذار است. اگر این موارد را در نظر نگیرید احتمال پختن کامل برخی قسمت‌ها و نیمه‌پخته ماندن قسمت‌هایی دیگر بعید نیست..

بهترین راهکار رفع این مشکل، کوچک کردن، ایجاد برش‌های مناسب و سوراخ‌های متعدد در خوردنی‌های بزرگتر است.

با وجود تحقیقات گوناگون هنوز هیچ مدرک قابل قبول مبنی بر مضر بودن تشعشعات تابیده شده بر مواد غذایی از طریق دستگاه مایکروویو به دست نیامده؛ بنابراین تصور سرطان زا بودن غذاهای پخته شده با این دستگاه نادرست است.

برخی مردم به اشتباه ماکروفر را با مایکروویو یکی می‌دانند اما مایکروویو متفاوت از ماکروفر است.

پخت غذا در مایکروویو از طریق تابش و رخنه امواج کوتاهی صورت می‌گیرد که وارد مولکول‌های غذا شده، آب داخل مواد خوراکی را به جنبش و سایش وامی‌دارد.

این عمل سبب ایجاد گرما، افزایش سرعت پخت و آماده شدن غذا می‌شود.

امواج دارای طول موج کوتاه هنگام برخورد به ماده چنان موجب ارتعاش و تغییر قطب های منفی و مثبت موجود در آن می شود که این جنبش بالای مولکول ها موجب بهم خوردن شدید آنها و ایجاد اصطحکاک در مولکول ها و در نهایت سبب گرم شدن آن ماده میشود.

ابتدا لیمو را از وسط نصف کنید و داخل ظرف آب بچکانید.سپس ظرف را داخل ماکروویوقرار دهید و زمان پخت را برای5تا 10 دقیقه تنظیم کنید و سپس ظرف را از داخل ماکروویو خارج کنید(بخار آب و لیمو بدنه ی ماکروویو را مرطوب کرده است)به کمک یک دستمال کلیه لک های داخل محفظه ماکروویو را به راحتی پاک کنید.

ماکروویو یا بصورت توکار یا بصورت جدا قرار میگیرد.اما بسیاری از خریداران هنوزآنرا بر روی اپن یا کابینت قرار میدهند.

• پخت سریع تر غذا.
• با توجه به زمان کمتر پخت مقدار بیشتری از مواد غذایی مفید و ویتامین ها در غذای پخته شده باقی خواهند ماند.
• صرفه جویی در هزینه و وقت.

تصور مشهور و اشتباهی در مورد ماکروویو این است که گفته می شود ماکروویو غذا را از سمت داخل به سمت خارج می پزد.در حقیقت امواج ماکروویو در لایه های بیرونی غذا جذب می شود مشابه فرایند موجود درسایر روش های پخت غذا.این تصور نادرست ازاینجا ناشی می شود که امواج ماکروویو از لایه های خشک سطح غذا نفوذ می کنند وبنابراین گرمای اولیه را تاعمق بیشتری نسبت به سایر روش ها تحریک می کنند.با توجه به آب موجود در غذای مورد نظرعمق نفوذ گرمای اولیه می تواند چند سانتیمتر یا بیشتر باشد. این در حالی است که در روش های معمول سرخ کردن و پخت.گرمای اولیه به صورت متمرکز در سطح غذا باقی می ماند.

نحوه انتخاب ماکروویو که کاملا مطابق نیاز شما باشد با توجه به مکانی تعیین می شود که باید در آشپزخانه شما قرار گیرد. ماکروویو یا بصورت توکار یا بصورت جدا قرار میگیرد.اما بسیاری از خریداران هنوزآنرا بر روی اپن یا کابینت قرار میدهند.به هر حال مشخص کردن جایی برای ماکروویو در آشپزخانه از اولین اقدامات قبل از خرید آن است.بیشتر ماکروویو ها در پهنای30 اینچ هستند.

• تنها از ظروف مناسب و مخصوص ماکروویو استفاده کنیم.
• تنها از پوشش مناسب و ایمن برای پوشاندن غذا در ماکروویو استفاده کنید.
• در صورت امکان از تنظیمات پخت اتوماتیک که بیشتر در ماکروویو های امروزی موجود است ومانع پخت نا مناسب(کم یا زیاد پخته شدن)می شود استفاده کنید.

البته در گذشته مردم با مشکلاتی هنگام استفاده از این وسیله مواجه بودند.این مشکلات بیشتر به دلیل استفاده از ظروف نا مناسب بوده است. پخت بیش از حد غذا ازدیگر مشکلات محسوب می شود.همچنین نگرانی در مورد استفاده از پوششی که برای پوشاندن غذا در هنگام پختن آن توسط ماکروویو وجود داشت.خوشبختانه امروزه با پیشرفت تکنولوژی این مشکلات و نگرانی ها حل شده و استفاده از ماکروویو کاملا ایمن است.

از آنجایی که زمان مواجه غذا با آب و دمای بالا در ماکروویو در مقایسه با روش های پخت معمولی کمتر است از دست دهی ویتامین ها و مینرال ها(مواد معدنی)نیز در آن کم تر است به خصوص ویتامین های محلول درآب همچون ویتامین cوb1که به حرارت بسیارحساس هستند در ماکروویو بیشتر حفظ می شوند.

در تحقیقی که گروهی از تعمیر کاران ماکروویو انجام دادند مشخص شد بیش از 56%ماکروویو ها 2 ساله یا قدیمی تر به میزان 10% بیشتر از میزان استاندارد سازمان غذا و داروی آمریکا امواج خود را منتشر می کنند.

برای احتیاط مضاعف بهتر است زمانی که دستگاه کار می کند بطور مستقیم روبه روی آن نایستید و به کودکان هم اجازه ندهید که این کار را بکنند امواج ماکروویو می تواند تا12سانتی متر برد داشته باشد به همین دلیل بهتر است این فاصله را رعایت کنید و دور از دستگاه بایستید.

اگر درب ماکروویوبسته نشود و یا محکم نباشد به هیچ عنوان از آن استفاده نکنید.

بسیاری از مدل های فعلی ماکروویو که برای استفاده داخلی تهیه شده اند کمترین میزان اشعه را تابش می کنند.علاوه بر این ماکروویو های خانگی نشت اشعه ندارند یا در مقدار بسیار کم این مشکل وجود دارد. هر چند باید بخاطر داشته باشید که اگر دستگاهتان نشت دارد و شما نمی توانید آن را تعمییر یا جایگذین کنید بهتر است استفاده از آن را فراموش کنید.

نباید از ماکروویو هایی که درست کار نمی کنند استفاده کنید.از ماکروویو هایی قدیمی یا انواعی که درشان درست بسته نمی شود هم بهتر است استفاده نکنید.دستگاه معیوب نه تنها در بارداری خطر ناک است بلکه در دیگر موارد نیز می تواند برای سلامت مضر باشد.

تا حدالامکان از قرار دادن لیوان های دسته دار داخل ماکروویو بپرهیزید چون ممکن است بر اثرداغ شدن بیش از حد دسته لیوان و برخورد آن با دست شما دچار سوختگی موضعی شوید.

گذاشتن موادغذایی با کیسه فریزر در ماکروویو کار اشتباهی است.مطالعه های جدید نشان داده است این ترکیب ها مانع عملکرد هورمون تیرویید می شود وباعث خواهد شد متابولیسم پایه بدن پایان یابد.پس اگر از بحث مسمومیت بگذریم ازآنجا که این آلودگی محیطی مانع از عملکرد هورمون تیرویید می شود و هورمون تیرویید در تنظیم متابولیسم بدن اثر دارد در واقع متابولیسم بدن افرادی که چنین کاری انجام می دهند پایین می آیید.

وقتی امواج وارد ماده غذایی می شوند مولکول هایی که حالت قطبی دارند را به حرکت در می آورد بیشترین مولکول های قطبی موجود در مواد غذایی هم در همان آب آنهاست.این مولکول ها با سرعت بسیار بالایی به حرکت در می آیند و ایجاد اصطحکاک می کنند درنتیجه ماده غذایی برخلاف حالت سنتی و استفاده از اجاق گاز به جای اینکه از بیرون به داخل گرم شود از داخل به بیرون شروع به گرم شدن میکنند.هر چه شکل مواد غذایی یک نواخت تر باشد.گرم شدن آن هم یکنواخت تر می شود.بهتر است مواد غذایی را به صورت یک تیوپ لاستیکی گرد بچینید.یعنی وسط ظرف راخالی و دور آن را بچینیم تا غذا بهتر و یکنواخت تر گرم ویا پخته شود هر چه ابعاد مواد غذایی بیشتر شبیه به هم باشد یکنواخت تر گرم یا پخته می شود اگر در های مخصوص ماکروویو(که در بازار بصورت جداگانه بفروش می رسد)را روی غذا های مختلفی از جمله آش و یا سوپ بگذارید غذاهایتان زود تر و یکنواخت تر گرم خواهد شد و مشکل گرم و سرد بودن قسمت های مختلف غذا پیش نخواهد آمد.

نه امواج ماکروویوهمان هایی هستند که از تلوزیون یا تلفن همراه  ساطح می شود و نمی توانند در مواد غذایی بمانند و به حدی که مردم تصور می کنند امکان سرطان زایی هم ندارد.البته باید در مواردی خطر آنها را جدی گرفت.مثلا زمانی که در یا درز ماکروویو خراب می شود امکان نشست موج ها به بیرون از دستگاه وجود دارد که خطرناک و استفاده از چنین ماکروویو هایی توصیه نمی شود.غذا هایی که با ماکروویو پخته و گرم می شوند به هیچ وجه حاوی اشعه و خطرناک نیستند.حتی امواج ماکروویو بعد از خاموش کردن دستگاه کاملا قطع می شوند و دیگر خطری نخواهد داشت.در حال حاضرهم سازمان بهداشت جهانی هیچ گونه خطری را در اثر استفاده از ماکروویوهای سالم اعلام نکرده است.

مایعات زود تر از مواد جامد داخل ماکروویو گرم می شوند پس ممکن است با وجود گرم یا حتی داغ شدن نوشیدنی ظروف یا لیوان آن گرم نباشد و شما به تصور خنک بودن ظرف نوشیدنی را به فرزندانتان بدهید و باعث ایجاد سوختگی در دهان او شود.

! وقتی مایعات مختلف را برای گرم کردن یا جوش آمدن داخل ماکروویو قرار میدهید دچار حالتی به نام(سوپر هیتینگ)یا (گرمای فوق گرما) می شود.زمانی که سوپر هیتینگ با تبخیر همراه نباشد انرژی زیادی داخل مایع که ممکن است شیر آب چای قهوه یا نسکافه باشد. جمع می شود وقتی نوشیدنی گرم را از دستگاه خارج و چیزی مانند قاشق شکر.پودر قهوه و چای کیسه ای را داخل ان کنیم ممکن است مایع داخل لیوان بیرون بپاشد متاسفانه در مواردی هم سوختگی دست و صورت پاشیدن مایعات داغی که از ماکروویو خارج و بلافاصله وسیله ای داخل آنها شده.گزارش شده بهتر است مایعات را پس ازخارج کردن از ماکروویو پس از چند ثانیه در دمای محیط قرار دهیم تا انرژی فراوان ذخیره شده در آنها کمی آزاد شود و چنین مشکلی پیش نیاید.